5 xu hướng mới nổi trong báo chí nữ quyền

Ảnh minh họa

Tăng cường đưa tin về bạo lực giới

Báo chí nữ quyền ngày càng nêu bật các vấn đề như sát hại phụ nữ, hình sự hóa phá thai, coi đó là các hình thức bạo lực giới. Việc đưa tin nhiều hơn về bạo lực giới, bao gồm quấy rối trực tuyến và tấn công tình dục, có thể tạo ra cả tác động tích cực và tiêu cực. Việc này có thể nâng cao nhận thức, thúc đẩy trách nhiệm giải trình và khuyến khích những người sống sót lên tiếng. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, nó cũng có khả năng gây sang chấn trở lại cho nạn nhân và khuếch đại những câu chuyện có hại, tăng nguy cơ bắt nạt và quấy rối trên mạng… Vì lý do này mà đưa tin về bạo lực giới cần áp dụng cách tiếp cận lấy người sống sót làm trung tâm, cung cấp bối cảnh và phân tích kỹ lưỡng, tập trung vào các giải pháp, đảm bảo tính đa dạng, hòa nhập và nhạy cảm.

Việc tăng cường đưa tin trên phương tiện truyền thông có thể là một công cụ hữu ích để nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động chống lại bạo lực giới. Điều quan trọng là việc đưa tin phải được thực hiện một cách có trách nhiệm, đồng thời tính đến khả năng gây hại và nhu cầu của những người sống sót.

Tập trung vào chủ nghĩa nữ quyền giao thoa

Báo chí nữ quyền thừa nhận những trải nghiệm đa dạng của phụ nữ, nhấn mạnh tầm quan trọng của chủ nghĩa nữ quyền giao thoa (Intersectional feminism), xem xét cách mà các bản sắc khác nhau (chủng tộc, giai cấp…) giao thoa để định hình trải nghiệm của phụ nữ. Nó vượt ra ngoài trọng tâm đơn lẻ về giới tính, thừa nhận rằng các cá nhân khác nhau trải nghiệm bất bình đẳng khác nhau, dựa trên nhiều bản dạng của họ. Cách tiếp cận này rất quan trọng để hiểu được sự phức tạp của sự phân biệt đối xử và xây dựng các phong trào nữ quyền bao trùm hơn.

Các khía cạnh chính của chủ nghĩa nữ quyền giao thoa, gồm: Coi tính chất giao thoa như một lăng kính, tập trung vào các nhóm thiểu số. Nó cung cấp sự hiểu biết đầy đủ hơn về cách bất bình đẳng tồn tại trong xã hội, vượt ra ngoài cách tiếp cận một chiều. Nó giúp tạo ra các phong trào nữ quyền bao trùm hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các cộng đồng.

Tiếng nói kỹ thuật số mới

Các nền tảng trực tuyến và phương tiện truyền thông xã hội đang trao quyền cho những tiếng nói mới trong báo chí nữ quyền, cho phép có nhiều quan điểm đa dạng hơn, thách thức những định kiến của phương tiện truyền thông truyền thống.

Tiếng nói kỹ thuật số mới (New digital voices) ám chỉ một số thứ khác nhau, tùy thuộc vào ngữ cảnh. Ví dụ, chương trình Giọng nói kỹ thuật số tại Bộ Lao động và Lương hưu của Anh, giúp phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ có được các kỹ năng kỹ thuật số và sự tự tin. Nó cũng có thể ám chỉ công nghệ giọng nói kỹ thuật số, là một phần của bản nâng cấp mạng lưới giúp cải thiện chất lượng dịch vụ điện thoại và cho phép các công nghệ mới. Ngoài ra, cách tiếp cận này còn đề cập đến dự án "Giọng nói kỹ thuật số của tương lai", sử dụng trò chơi để khuếch đại tiếng nói của trẻ em và thanh thiếu niên trong các cuộc trò chuyện về tương lai của cảnh quan cây xanh.

Lãnh đạo nữ quyền

Ngày càng có nhiều phụ nữ đảm nhận các vai trò lãnh đạo trong phương tiện truyền thông, thúc đẩy nhu cầu đưa tin nhạy cảm hơn về giới và đại diện đa dạng. Lãnh đạo nữ quyền là một phương pháp lãnh đạo ưu tiên công bằng, công lý xã hội và hòa nhập cho tất cả mọi người, đặc biệt là phụ nữ và các nhóm thiểu số, đồng thời thách thức các cấu trúc quyền lực và hệ thống phân cấp truyền thống. Nó nhấn mạnh vào việc ra quyết định hợp tác, chia sẻ trách nhiệm lãnh đạo và xóa bỏ định kiến.

Lãnh đạo nữ quyền cũng bao gồm việc thúc đẩy hạnh phúc, cho cả bản thân và người khác, và ủng hộ sự thay đổi thông qua quá trình tự phản ánh mang tính phê phán và thách thức các động lực quyền lực.

AI cho báo chí nữ quyền

Trí tuệ nhân tạo theo chủ nghĩa nữ quyền (Feminist artificial intelligence) là để giải quyết các vấn đề xã hội, đạo đức và cấu trúc được nhúng trong các hệ thống AI. Bằng cách áp dụng các nguyên tắc nữ quyền giao thoa. Hiện nay, trong nỗ lực thúc đẩy bình đẳng giới, các cơ quan của Liên hợp quốc đang sử dụng công nghệ AI để trao quyền cho phụ nữ, trong đó có khu vực Đông Nam Á. Những cách tiếp cận sáng tạo này nhằm tăng cường cơ hội đào tạo và cung cấp cho phụ nữ dễ bị tổn thương các nguồn lực quan trọng. Các công cụ AI có thể được sử dụng để hỗ trợ các nỗ lực báo chí nữ quyền bằng cách tự động hóa các nhiệm vụ như phân tích dữ liệu và tổng hợp nội dung, giải phóng sức lao động của các nhà báo để họ tập trung vào việc đưa tin chuyên sâu và kể chuyện. Nói cụ thể hơn, báo chí theo chủ nghĩa nữ quyền giúp tạo ra tư duy phản biện có thể khắc phục bất bình đẳng giới, giúp chúng ta đặt câu hỏi về thực tế, đến nay vẫn được coi là một chân lý duy nhất do quyền lực nam giới áp đặt.

Đôi nét về báo chí nữ quyền

Theo Nhà xuất bản Đại học Oxford (Mỹ), báo chí nữ quyền (Feminist journalism) là tin tức và cách đưa tin tập trung vào cuộc sống và trải nghiệm của phụ nữ, đưa ra góc nhìn của nữ quyền về các vấn đề và sự kiện. Dạng báo chí này nhằm thách thức bất bình đẳng giới, khuếch đại tiếng nói của những người bị thiệt thòi và thúc đẩy bối cảnh truyền thông công bằng và toàn diện hơn. Nguyên tắc chính của báo chí nữ quyền là tập trung vào cuộc sống của phụ nữ, tích cực hoạt động để xóa bỏ định kiến giới và thành kiến có hại tới bình đẳng giới; thúc đẩy công bằng; trao quyền cho phụ nữ hay cung cấp nền tảng để phụ nữ chia sẻ câu chuyện và quan điểm của họ, trao quyền cho họ trở thành những người tham gia tích cực vào diễn ngôn công khai.

Báo chí chủ nghĩa nữ quyền đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy một xã hội công bằng và bình đẳng hơn, vạch trần và phê phán các động lực quyền lực duy trì sự áp bức dựa trên giới tính; trao quyền cho phụ nữ bằng cách lên tiếng về những trải nghiệm của phụ nữ và thúc đẩy ý thức cộng đồng cho đoàn kết. Phân khúc báo chí này còn giúp tạo ra một bối cảnh truyền thông đa dạng và đại diện hơn, đảm bảo rằng quan điểm của phụ nữ được lắng nghe và coi trọng. Nó giúp tạo ra tư duy phản biện có thể khắc phục bất bình đẳng giới và giúp phụ nữ sớm đạt mọi quyền lợi như pháp luật quy định.

Khắc Nam (Tổng hợp)