5 điều cần nhớ để ổn định tài chính

Trong xã hội hiện nay, giỏi chuyên môn thôi là chưa đủ. Điều tạo nên khác biệt chính là cách mỗi người quản lý đồng tiền của mình, bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhưng đúng đắn.

Với nhiều bạn trẻ, “ổn định tài chính” là một bức tranh lý tưởng: không phải lo tiền thuê nhà, có thể đi du lịch khi muốn, mua sắm thoải mái, chăm lo cho gia đình và vẫn để dành cho tương lai. Thế nhưng thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Chi phí sinh hoạt tăng cao, áp lực công việc và những khoản chi bất ngờ khiến cảm giác ổn định dường như xa vời, thậm chí có lúc người ta không biết phải bắt đầu từ đâu.

Một trong những bước quan trọng nhất là hình thành thói quen tiết kiệm trước, chi tiêu sau

Một trong những bước quan trọng nhất là hình thành thói quen tiết kiệm trước, chi tiêu sau. Phần lớn mọi người đều có chung thói quen: nhận lương, chi tiêu cho sinh hoạt, mua sắm, giải trí… và chỉ để dành phần thừa nếu còn. Nhưng thường thì cuối tháng chẳng còn bao nhiêu để tiết kiệm. Cách hiệu quả hơn là coi tiết kiệm như một khoản chi cố định, được trích ngay khi có thu nhập, tương tự như tiền thuê nhà hay điện thoại.

Chẳng hạn, một người trẻ đi làm với mức lương 12 triệu đồng mỗi tháng có thể dành ngay 2 triệu để gửi tiết kiệm hoặc đầu tư quỹ mở. Số tiền này ban đầu có thể không lớn, nhưng đều đặn trong nhiều năm sẽ tạo thành một khoản đáng kể. Phương pháp chia khoản, hoặc dùng ứng dụng quản lý tài chính, cũng giúp kiểm soát dòng tiền tốt hơn, tránh sa đà vào những khoản chi mang tính bốc đồng.

Bảo hiểm và thuế là hai yếu tố nền tảng thường bị bỏ qua. Nhiều người chỉ quan tâm đến số tiền “cầm về” mà quên rằng chính bảo hiểm và thuế lại là lớp đệm giúp giảm gánh nặng khi rủi ro xảy đến. Thực tế đã có nhiều trường hợp chỉ vì ký hợp đồng bảo hiểm mà không đọc kỹ điều khoản, đến khi sự cố xảy ra mới tá hỏa vì không được chi trả đầy đủ. Việc rà soát các gói bảo hiểm định kỳ, hiểu rõ mình được bảo vệ ở những khía cạnh nào sẽ giúp bạn an tâm hơn.

Thuế cũng vậy, nếu không nắm rõ các khoản khấu trừ và cách tính, bạn có thể bỏ lỡ quyền lợi của chính mình. Ví dụ, nhiều người đi làm công ăn lương có thể được giảm trừ khi nuôi con nhỏ hoặc chăm sóc cha mẹ già, nhưng vì không để ý nên không làm thủ tục, vô tình thiệt thòi. Dành chút thời gian để kiểm tra mỗi năm sẽ giúp bạn tránh được nhiều rắc rối về sau.

Bên cạnh đó, lịch sử tín dụng cá nhân ngày càng trở nên quan trọng trong đời sống tài chính hiện đại. Việc thanh toán chậm thẻ tín dụng, để nợ nhỏ kéo dài hay vay tiêu dùng quá hạn đều có thể ảnh hưởng đến điểm tín dụng. Hệ quả là khi cần vay mua nhà, mua xe, bạn sẽ gặp khó khăn hơn, thậm chí phải chịu lãi suất cao hơn người có lịch sử tín dụng tốt.

Một ví dụ dễ thấy là có những người dù có thu nhập ổn định nhưng vì từng để quên khoản nợ nhỏ từ vài năm trước mà hồ sơ vay vốn bị ngân hàng đánh giá thấp. Giữ thói quen trả nợ đúng hạn, chi tiêu trong giới hạn và thường xuyên kiểm tra tình trạng tín dụng cá nhân là cách đơn giản nhưng mang lại lợi ích lâu dài.

Khi không đặt tất cả kỳ vọng vào một nguồn thu, bạn sẽ chủ động hơn trước mọi biến cố

Trong thời buổi nhiều biến động, chỉ trông chờ vào một nguồn thu nhập duy nhất tiềm ẩn rủi ro không nhỏ. Một cú sốc bất ngờ như mất việc, giảm lương hay phát sinh chi phí lớn có thể khiến kế hoạch tài chính bị đảo lộn. Việc có thêm nguồn thu phụ sẽ giúp bạn an toàn hơn.

Không cần phải đầu tư lớn hay trở thành freelancer toàn thời gian, bạn có thể bắt đầu từ những việc nhỏ như mở lớp dạy kỹ năng cuối tuần, kinh doanh online, làm thêm các dự án ngắn hạn hoặc đầu tư số vốn vừa phải vào chứng chỉ quỹ. Một nhân viên văn phòng có thể tranh thủ buổi tối viết nội dung cho website, mang về vài triệu đồng mỗi tháng, vừa cải thiện tài chính vừa học thêm kỹ năng mới. Quan trọng hơn, khi không đặt tất cả kỳ vọng vào một nguồn thu, bạn sẽ chủ động hơn trước mọi biến cố.

Ổn định tài chính còn đòi hỏi một tầm nhìn dài hạn. Những mục tiêu lớn như mua nhà, nghỉ hưu, hay chăm lo cho cha mẹ không thể giải quyết trong ngày một ngày hai, mà cần được chuẩn bị sớm. Nếu bạn đợi đến khi ngoài 35 hay 40 tuổi mới nghĩ tới thì có thể đã muộn.

Một kế hoạch dài hạn thực chất không quá phức tạp. Bạn có thể bắt đầu bằng việc ghi lại các khoản chi tiêu, xác định mục tiêu tiết kiệm cụ thể và kiên trì thực hiện từng tháng. Ví dụ, nếu mong muốn mua nhà trong 10 năm tới, hãy tính toán số tiền cần chuẩn bị, sau đó chia nhỏ thành từng khoản tiết kiệm hằng tháng. Sự kỷ luật và đều đặn sẽ biến mục tiêu tưởng chừng xa vời thành hiện thực.

Thực chất, quản lý tài chính cá nhân không hề phức tạp. Vấn đề là nhiều người thường cảm thấy quá tải, tháng này tiết kiệm được, tháng sau lại “rỗng ví”, không rõ mình còn nợ bao nhiêu, chưa bao giờ kiểm tra lịch sử tín dụng và cũng không biết nên bắt đầu kế hoạch dài hạn từ đâu. Khi những mảnh ghép từ thu nhập, chi tiêu, bảo hiểm, tiết kiệm đến tín dụng không được kết nối với nhau, người ta dễ rơi vào cảm giác thiếu kiểm soát và bất an. Ngược lại, khi biết cách gắn kết mọi yếu tố thành một hệ thống rõ ràng, bạn sẽ thấy ổn định tài chính không còn là ước mơ xa vời. Nó chỉ đơn giản là kết quả tự nhiên của những thói quen nhỏ được lặp lại mỗi ngày.

Lê Minh