5 dấu mốc quan trọng cải cách công tác quản lý ngân sách của Kho bạc Nhà nước

Phòng Giao dịch Kho bạc Nhà nước Khu vực 1. Ảnh: KBNN

Sắp xếp, tinh gọn bộ máy là bước đi then chốt cho hiệu quả hoạt động

Dấu ấn nổi bật của Kho bạc Nhà nước trong 6 tháng đầu năm 2025 là việc triển khai quyết liệt công tác sắp xếp tổ chức bộ máy theo chủ trương tinh gọn của Nhà nước, dựa trên Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.

Ngày 15/3/2025, Kho bạc Nhà nước đã hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình 2 cấp. Kho bạc Nhà nước đã chủ động tham mưu, trình Bộ Tài chính ban hành các Quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước ở trung ương và Kho bạc Nhà nước khu vực, cũng như các Ban thuộc cơ quan Kho bạc Nhà nước ở Trung ương, phòng nghiệp vụ, Phòng Giao dịch thuộc Kho bạc Nhà nước khu vực, tạo khuôn khổ pháp lý vững chắc cho mô hình mới.

Để đảm bảo hoạt động thông suốt, Kho bạc Nhà nước đã triển khai đồng bộ các biện pháp: tổ chức hội nghị quán triệt trực tuyến, ban hành công văn hướng dẫn chi tiết, hoàn thiện quy trình nghiệp vụ phù hợp mô hình mới, chuyển giao thành công cơ sở dữ liệu, và chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật. Đặc biệt, việc chỉ đạo Kho bạc Nhà nước khu vực báo cáo cấp ủy, chính quyền địa phương và thông báo đến các đơn vị liên quan đã thể hiện sự minh bạch, chủ động trong chuyển đổi.

Từ ngày 15/3/2025, hệ thống Kho bạc Nhà nước đã đồng bộ đi vào hoạt động ổn định, thống nhất theo mô hình mới, minh chứng cho quyết tâm chính trị cao, tinh thần đoàn kết, nỗ lực phấn đấu. Thành công này giúp Kho bạc Nhà nước thực hiện mục tiêu tinh gọn, góp phần xây dựng bộ máy của hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu quả.

Trong giai đoạn tiếp theo, Kho bạc Nhà nước sẽ tiếp tục nghiên cứu và trình Bộ Tài chính phương án sắp xếp lại 20 Kho bạc Nhà nước khu vực để phù hợp với địa bàn hành chính tỉnh, thành phố, đồng thời hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu của Kho bạc Nhà nước phù hợp với nội dung sửa đổi Luật Ngân sách Nhà nước và chủ trương kết thúc hoạt động thanh tra chuyên ngành.

Kho bạc Nhà nước sẽ tiếp tục nghiên cứu và trình Bộ Tài chính phương án sắp xếp lại 20 Kho bạc Nhà nước cấp khu vực. Ảnh: KBNN

Cải cách quản lý ngân quỹ nhà nước hướng tới minh bạch hiệu quả

Cải cách quản lý ngân quỹ nhà nước là nhiệm vụ trọng tâm được Kho bạc Nhà nước chú trọng trong 6 tháng đầu năm 2025, nhằm hiện đại hóa hoạt động theo hướng minh bạch, chủ động, hiệu quả và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Điểm nhấn quan trọng là Kho bạc Nhà nước đã tham mưu, trình Bộ Tài chính trình Chính phủ ký ban hành Nghị định số 14/2025/NĐ-CP ngày 24/01/2025, sửa đổi, bổ sung Nghị định số 24/2016/NĐ-CP quy định chế độ quản lý ngân quỹ nhà nước. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 10/3/2025, là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung khổ pháp lý.

Kho bạc Nhà nước cũng chủ động phối hợp để hoàn thiện dự thảo Thông tư hướng dẫn Nghị định số 24/2016/NĐ-CP và Nghị định số 14/2025/NĐ-CP, đồng thời tích cực xây dựng Thông tư thay thế các Thông tư về quản lý và sử dụng tài khoản của Kho bạc Nhà nước mở tại ngân hàng nhà nước và các ngân hàng thương mại. Các Thông tư này dự kiến trình Bộ ký ban hành trong tháng 6/2025, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ.

Ngoài ra, Kho bạc Nhà nước đã ban hành Quy trình thí điểm quản lý rủi ro đảo nợ trong hoạt động huy động vốn trái phiếu Chính phủ (Quyết định số 4961/QĐ-Kho bạc Nhà nước ngày 16/5/2025), nhằm nâng cao hiệu quả và tính an toàn. Kho bạc Nhà nước cũng tiếp tục nghiên cứu, xây dựng các quy trình nghiệp vụ về quản lý ngân quỹ nhà nước.

Trong thực tiễn điều hành, Kho bạc Nhà nước đã quản lý ngân quỹ nhà nước tập trung, thống nhất, đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu thanh toán, chi trả của ngân sách nhà nước và các đơn vị. Kho bạc Nhà nước chủ động phối hợp dự báo luồng tiền, xây dựng Phương án điều hành ngân quỹ nhà nước hằng quý. Trên cơ sở đó, Kho bạc Nhà nước triển khai các nghiệp vụ sử dụng ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi (cho ngân sách nhà nước vay, tạm ứng; mua bán lại trái phiếu Chính phủ; gửi có kỳ hạn tại ngân hàng thương mại) theo phê duyệt, đảm bảo quản lý ngân quỹ nhà nước an toàn, hiệu quả, công khai, minh bạch, tối ưu hóa việc sử dụng ngân quỹ nhà nước và giảm thiểu chi phí vay nợ.

Công tác hướng dẫn thanh toán, chi trả ngân sách nhà nước đảm bảo kịp thời chặt chẽ

Trong 6 tháng đầu năm 2025, công tác hướng dẫn, thanh toán, chi trả ngân sách Nhà nước luôn được Kho bạc Nhà nước đặt lên hàng đầu, bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính. Kho bạc Nhà nước đã chỉ đạo các khu vực triển khai đồng bộ giải pháp nhằm tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao tinh thần trách nhiệm của công chức, đảm bảo chi ngân sách Nhà nước kịp thời, chặt chẽ, đúng quy định pháp luật và đáp ứng nhu cầu chi tiêu của các đơn vị.

Đối với chi thường xuyên, hệ thống Kho bạc Nhà nước đã thực hiện thanh toán đạt 484.489 tỷ đồng, bằng 38,2% dự toán (không bao gồm chi trả nợ, viện trợ, chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính, dự phòng) tính đến ngày 31/5/2025. Mức chi này cao hơn 28.589 tỷ đồng về giá trị so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy sự chủ động đáp ứng nhu cầu chi tiêu. Các khoản chi được kiểm soát đảm bảo trong phạm vi dự toán được phê duyệt, theo đúng nội dung, mục đích, tiêu chuẩn, định mức.

Đối với chi đầu tư, Kho bạc Nhà nước đặc biệt chú trọng hướng dẫn, thanh toán, chi trả các dự án đầu tư xây dựng cơ bản đảm bảo theo đúng kế hoạch vốn giao, tuân thủ thời hạn giải quyết. Kho bạc Nhà nước tích cực đôn đốc thu hồi tạm ứng theo quy định. Kho bạc Nhà nước ban hành chỉ thị yêu cầu các khu vực tăng cường kỷ luật kỷ cương trong thực thi công vụ; đẩy mạnh giao dịch điện tử qua Hệ thống dịch vụ công trực tuyến, kịp thời thanh toán khối lượng ngay khi có khối lượng hoàn thành của các dự án.

Công tác tiếp nhận và giải quyết hồ sơ thanh toán chi trả vốn đầu tư công được thực hiện kịp thời, đúng chế độ, đáp ứng nhu cầu giải ngân của các Chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy. Điều này góp phần quan trọng thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Kho bạc Nhà nước cũng ghi nhận, tổng hợp các khó khăn vướng mắc trong giải ngân vốn đầu tư công để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý.

Kết quả thanh toán vốn đầu tư công qua Kho bạc Nhà nước trong 6 tháng đầu năm 2025 rất đáng chú ý. Dự kiến đến ngày 10/6/2025, lũy kế thanh toán vốn đầu tư công năm 2025 kiểm soát qua Kho bạc Nhà nước đạt 201.439,2 tỷ đồng, bằng 28,2% tổng nguồn vốn thuộc kế hoạch vốn kéo dài và kế hoạch vốn 2025 Thủ tướng Chính phủ giao (kế hoạch là 715.155,3 tỷ đồng). Nếu tính theo tổng nguồn vốn thuộc kế hoạch vốn kéo dài và kế hoạch vốn 2025 Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh giao, con số này đạt 26,5% (kế hoạch là 759.224,2 tỷ đồng).

Cụ thể, lũy kế thanh toán vốn đầu tư công qua Kho bạc Nhà nước thuộc kế hoạch năm 2025 là 190.183,9 tỷ đồng, bằng 28,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (kế hoạch là 657.601,7 tỷ đồng). Mặc dù giảm 12.373,4 tỷ đồng về giá trị và 1,5% về tỷ lệ so với cùng kỳ năm 2024, đây là kết quả cần được đánh giá trong bối cảnh thay đổi bộ máy và các yếu tố vĩ mô. Lũy kế thanh toán vốn đầu tư công qua Kho bạc Nhà nước thuộc kế hoạch năm trước kéo dài sang năm 2025 là 11.255,3 tỷ đồng, bằng 19,6% kế hoạch vốn năm trước chuyển sang năm 2025 (57.553,6 tỷ đồng).

Công tác huy động vốn góp phần ổn định cân đối ngân sách nhà nước

Công tác huy động vốn của Kho bạc Nhà nước trong 6 tháng đầu năm 2025 đã được triển khai hiệu quả, bám sát diễn biến thị trường, tình hình thu, chi, và kế hoạch trả nợ gốc của Ngân sách Trung ương. Kho bạc Nhà nước chủ động báo cáo Bộ Tài chính triển khai các giải pháp phát hành, nâng cao hiệu quả huy động vốn trái phiếu Chính phủ tại thị trường trong nước, trong đó nổi bật là:

Xây dựng kế hoạch phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường định kỳ hàng tháng: Giúp nhà đầu tư chủ động kế hoạch đầu tư, tăng minh bạch thông tin.

Tổ chức phát hành trái phiếu Chính phủ phù hợp nhu cầu trả nợ gốc và tình hình thu, chi, cân đối ngân sách trung ương: Đảm bảo dòng tiền ổn định, tránh áp lực thanh khoản.

Phát hành đa dạng kỳ hạn từ 5-30 năm: Đáp ứng nhu cầu vốn của ngân sách trung ương, phù hợp thị trường và mục tiêu Quốc hội giao, tạo linh hoạt và bền vững cho danh mục nợ công.

Điều hành lãi suất phát hành trái phiếu Chính phủ phù hợp xu hướng thị trường: Đảm bảo trong khung lãi suất Bộ Tài chính quy định và phù hợp quan điểm điều hành chính sách tiền tệ của ngân hàng nhà nước, thể hiện sự nhạy bén, chuyên nghiệp.

Tính đến ngày 31/5/2025, tổng khối lượng trái phiếu Chính phủ phát hành là 170.917 tỷ đồng, tương đương 34,2% kế hoạch năm 2025 Bộ giao (500.000 tỷ đồng). Đây là kết quả tích cực trong bối cảnh thị trường biến động. Kỳ hạn phát hành trái phiếu Chính phủ bình quân đạt 9,95 năm, thời gian đáo hạn bình quân của danh mục trái phiếu Chính phủ là 8,93 năm, và lãi suất phát hành trái phiếu Chính phủ bình quân năm 2025 là 2,9%/năm.

Tổng khối lượng gốc, lãi trái phiếu Chính phủ đến hạn trong 6 tháng đầu năm 2025 là 137.786 tỷ đồng, trong đó: gốc là 86.540 tỷ đồng, lãi là 51.246 tỷ đồng. Việc đảm bảo thanh toán đầy đủ, đúng hạn đã củng cố uy tín của Chính phủ trên thị trường tài chính.

Công tác cải cách hành chính và hiện đại hóa công nghệ thông tin tạo động lực phát triển

Cải cách hành chính và hiện đại hóa công nghệ thông tin luôn là hai lĩnh vực ưu tiên hàng đầu của Kho bạc Nhà nước, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng phục vụ và hiệu quả hoạt động.

Trên cơ sở Kế hoạch cải cách hành chính và kiểm soát thủ tục hành chính của Bộ Tài chính năm 2025, Kho bạc Nhà nước đã ban hành Kế hoạch cải cách hành chính và kiểm soát thủ tục hành chính năm 2025 của hệ thống (Quyết định số 433/QĐ-Kho bạc Nhà nước và Quyết định số 434/QĐ-Kho bạc Nhà nước ngày 24/01/2025), phân công nhiệm vụ và lộ trình chi tiết.

Kho bạc Nhà nước tích cực rà soát, nghiên cứu cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính theo Nghị quyết số 66/NQ-CP của Chính phủ, nhằm giảm gánh nặng hành chính cho người dân và doanh nghiệp.

Các hoạt động đáng chú ý khác trong cải cách hành chính:

Duy trì hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015, đảm bảo quy trình nghiệp vụ chuẩn hóa; Công khai minh bạch thủ tục hành chính tại trụ sở các đơn vị, Cổng thông tin điện tử Kho bạc Nhà nước; Chuẩn hóa danh mục kết quả, thành phần hồ sơ trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính; Triển khai kênh tiếp nhận, xử lý phản ánh kiến nghị của cá nhân, tổ chức thủ tục hành chính; Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Quy chế khảo sát, đánh giá mức độ hài lòng, nâng cao chất lượng dịch vụ.

Song hành với cải cách hành chính, hiện đại hóa công nghệ thông tin là yếu tố then chốt. Kho bạc Nhà nước tiếp tục đẩy mạnh triển khai các dự án công nghệ thông tin theo Chiến lược phát triển Kho bạc Nhà nước đến năm 2030 và Kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin giai đoạn 2021-2025, nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng phục vụ.

Các dự án công nghệ thông tin trọng tâm trong 6 tháng đầu năm 2025:

- Hoàn thiện Đề án nâng cấp hệ thống TABMIS và các hệ thống công nghệ thông tin liên quan để hình thành hệ thống thông tin ngân sách và kế toán nhà nước số.

- Xây dựng dịch vụ lưu trữ hồ sơ, chứng từ chi điện tử Kho bạc Nhà nước và tích hợp với dịch vụ cổng thông tin, chương trình quản lý kiểm soát chi đầu tư.

- Đầu tư nâng cấp, mở rộng hạ tầng công nghệ thông tin.

- Thuê trung tâm dữ liệu Kho bạc Nhà nước và dịch vụ giám sát an toàn hệ thống thông tin, định kỳ diễn tập ứng cứu sự cố khẩn cấp.

Kho bạc Nhà nước đạt được kết quả cụ thể trong hiện đại hóa công nghệ thông tin như hoàn thành tích hợp, chia sẻ dữ liệu hợp đồng điện tử giữa Mạng đấu thầu quốc gia và dịch vụ cổng thông tin; triển khai thí điểm nâng cấp ứng dụng phục vụ hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động. Đặc biệt, Kho bạc Nhà nước tiếp tục vận hành hệ thống dịch vụ cổng thông tin ổn định, thông suốt, phục vụ 100% đơn vị sử dụng ngân sách, đáp ứng kịp thời các khoản chi ngân sách Nhà nước, chi an sinh xã hội, giải ngân vốn đầu tư công. Đây là thành tựu quan trọng, khẳng định vị thế tiên phong của Kho bạc Nhà nước trong chuyển đổi số ngành tài chính.

Hà Phong