48 triệu thùng dầu Nga có thể bị mắc kẹt trên biển vì lệnh trừng phạt của Mỹ

Ảnh minh họa - Ảnh: Getty Images

Các lệnh trừng phạt của Mỹ bắt đầu có hiệu lực từ 0h00 thứ Sáu (ngày 21/11, theo giờ miền Đông Mỹ) có thể khiến gần 48 triệu thùng dầu thô Nga mắc kẹt trên biển, buộc hàng chục tàu chở dầu phải khẩn trương tìm điểm đến thay thế.

THỊ TRƯỜNG SẮP CHỨNG KIẾN LÀN SÓNG ĐIỀU CHỈNH MỚI?

Theo thông báo vào tháng trước, Washington đã đưa hai nhà sản xuất dầu hàng đầu của Nga là Rosneft và Lukoil vào danh sách trừng phạt. Động thái này được đánh giá là biện pháp cứng rắn nhất của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump cho đến nay trong nỗ lực gia tăng sức ép lên điện Kremlin liên quan đến cuộc chiến tranh ở Ukraine.

Đầu tuần này, Bộ Tài chính Mỹ cho biết các biện pháp trừng phạt nói trên đã bắt đầu phát huy tác dụng, thể hiện qua nhu cầu suy yếu và mức giá chiết khấu ngày càng sâu đối với các loại dầu chủ chốt của Nga.

Trong bối cảnh các biện pháp trừng phạt bắt đầu có hiệu lực, các khách hàng mua dầu Nga tại châu Á đang chạy đua với thời gian.

Nhiều nhà máy lọc dầu Ấn Độ đã đổ xô thuê tàu chở dầu từ Trung Đông, khiến giá cước vận tải trên tuyến này tăng lên gần mức cao nhất trong 5 năm. Cùng với đó, giới giao dịch đang theo dõi sát sao những khách hàng cuối cùng - nếu có - của các lô dầu thô từ Lukoil và Rosneft đang lênh đênh trên biển.

“Dòng chảy xuất khẩu dầu Nga vẫn đang được duy trì, nhưng các lô hàng chưa thực sự tới tay người mua cuối cùng. Nếu tình trạng này kéo dài và gây ùn ứ, nguồn cung ra thị trường có thể bắt đầu giảm. Điều này làm dấy lên nhiều lo ngại trên thị trường”, ông Warren Patterson, Giám đốc chiến lược hàng hóa tại ngân hàng ING Groep NV, nhận xét với hãng tin Bloomberg.

Theo dữ liệu từ công ty phân tích Kpler, gần 48 triệu thùng dầu thô của Rosneft và Lukoil - chủ yếu là dầu Urals và ESPO - hiện đang trên hành trình vận chuyển tới tay khách hàng hoặc mới bắt đầu được xếp lên tàu.

Trong số này có khoảng 50 tàu chở dầu đang trong hải trình tới Trung Quốc và Ấn Độ, cùng nhiều tàu khác chưa có điểm đến rõ ràng hoặc đang hướng tới các cảng nhỏ rải rác từ biển Baltic đến Biển Đông.

Nằm trong nỗ lực duy trì dòng chảy xuất khẩu dầu, Nga hiện ưu tiên việc đưa hàng lên tàu và rời cảng càng nhiều càng tốt. Theo dữ liệu theo dõi tàu do hãng tin Bloomberg tổng hợp, khối lượng dầu xuất khẩu đường biển của nước này vẫn ở mức cao, khoảng 3,4 triệu thùng/ngày.

Tuy nhiên, không phải toàn bộ lượng dầu này chắc chắn tìm được điểm đến, kể cả ở các thị trường lớn nhất châu Á. Trung Quốc và Ấn Độ đã mua phần lớn dầu xuất khẩu của Nga kể từ khi xung đột nổ ra ở Ukraine vào đầu năm 2022 và đến nay vẫn duy trì quan hệ mật thiết với Moscow. Nhưng cả hai nước đều tỏ ra thận trọng trước nguy cơ vướng vào các lệnh trừng phạt thứ cấp, trong bối cảnh Mỹ gia tăng sức ép lên các bên tham gia giao dịch với Nga.

Phạm vi áp dụng của các biện pháp trừng phạt cùng mức độ quyết liệt trong thực thi từ phía Washington sẽ quyết định lượng dầu Nga thực sự tới được các nhà máy lọc dầu.

“Tình hình có thể sẽ khó khăn nhưng chỉ trong 3-4 tháng”, ông Adam Lanning, chuyên gia phân tích cấp cao về thị trường tàu chở dầu tại hãng môi giới tàu SSY, nhận định.

Theo ông, trong những tháng tới, thị trường sẽ dần điều chỉnh và tìm ra cách thức để tiếp tục duy trì dòng chảy dầu mà không bị ảnh hưởng quá nhiều bởi các biện pháp trừng phạt.

LOẠT TÀU CHỞ DẦU NGA TRÊN BIỂN

Theo dữ liệu từ Bloomberg, có hai tàu chở dầu Urals từng phải quay đầu giữa hành trình - có thể do tác động của lệnh trừng phạt - đã nối lại hải trình trong vài ngày gần đây và được cho là đang hướng về Ấn Độ. Nhiều khả năng các tàu này sẽ không kịp cập cảng và hoàn tất giao hàng cho khách mua cuối cùng trước khi biện pháp trừng phạt của Mỹ có hiệu lực.

Vào đầu tháng 11, tàu chở dầu Spirit 2, chở 730.000 thùng dầu Urals của Rosneft, ban đầu trên đường tới châu Á nhưng đã quay đầu sau khi đi qua kênh đào Suez và neo lại ở khu vực này. Cuối tuần qua, tàu này nối lại hành trình về phía Nam và cũng được cho là đang hướng tới Ấn Độ.

Theo dữ liệu theo dõi hải trình, tại vùng Viễn Đông Nga, tàu chở dầu Cindy đã bốc xếp gần 770.000 thùng dầu ESPO từ cảng Kozmino vào đầu tháng này nhưng chưa rõ điểm đến cụ thể. Hiện con tàu đang di chuyển về vùng biển ngoài khơi Singapore và Malaysia, khu vực thường diễn ra các hoạt động chuyển tải dầu Iran - đôi khi cả dầu Nga - giữa các tàu nhằm che giấu nguồn gốc.

Tàu Fortis, chở 720.000 thùng dầu Urals của Rosneft, hiện đang trên đường tới cảng Yeosu của Hàn Quốc - một điểm trung chuyển khác nổi tiếng với các hoạt động chuyển tải giữa các tàu chở dầu - sau khi thực hiện chuyển tải trên vùng biển ngoài khơi Ấn Độ. Tàu Fortis ban đầu được lên kế hoạch cập cảng Ningbo (Trung Quốc) nhưng sau đó đổi đích đến sang Yeosu.

Ngọc Trang