4 loại đồ uống âm thầm gây hại thận và lựa chọn thay thế an toàn

Thận là cơ quan quan trọng, chịu trách nhiệm lọc chất thải, cân bằng khoáng chất, điều hòa huyết áp và duy trì lượng nước trong cơ thể. Tuy nhiên, nhiều người không nhận ra rằng những đồ uống phổ biến hàng ngày, từ nước ngọt có ga đến sinh tố xanh, có thể gây áp lực lâu dài lên thận.

Ban đầu, các tác động này khó cảm nhận, nhưng tích tụ theo thời gian có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, suy giảm chức năng cầu thận và các vấn đề chuyển hóa.

Việc nhận biết những nguy cơ này giúp bạn điều chỉnh thói quen uống nước, giảm gánh nặng cho thận và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

1. Nước ngọt gây hại thận

Theo thông tin đăng trên trang Toi, nước ngọt cola sẫm màu chứa axit photphoric, một hợp chất có thể làm mất cân bằng canxi và phốt phát trong cơ thể, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Khi nồng độ phốt phát trong máu tăng, thận phải hoạt động nhiều hơn để duy trì cân bằng hóa học, đặc biệt nếu cơ thể thiếu nước. Thêm vào đó, lượng đường cao trong nước ngọt cũng gây áp lực lên thận, đồng thời tăng nguy cơ tăng cân, kháng insulin và cao huyết áp – đều là những yếu tố nguy cơ quan trọng gây bệnh thận mạn tính.

Các nghiên cứu khoa học đã xác nhận mối liên hệ này. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Epidemiology chỉ ra rằng việc tiêu thụ nhiều nước ngọt liên quan đến nguy cơ hình thành sỏi thận, do axit photphoric thay đổi thành phần hóa học của nước tiểu. Vì vậy, hạn chế hoặc tránh nước ngọt sẫm màu là một trong những cách quan trọng để bảo vệ sức khỏe thận lâu dài.

Lựa chọn thay thế: Nước có ga pha chanh hoặc chanh xanh tươi là lựa chọn lành mạnh, mang đến hương vị sảng khoái mà không gây mất cân bằng khoáng chất hay áp lực cho thận.

Lượng đường cao trong nước ngọt có thể gây áp lực lên thận, có nguy cơ tăng cân, kháng insulin và cao huyết áp - nguy cơ gây bệnh thận mạn tính.

2. Đồ uống tăng lực và lạm dụng cà phê

Nước tăng lực chứa caffeine, đường và các chất kích thích khác, có thể làm tăng gánh nặng cho thận nếu tiêu thụ quá nhiều. Caffeine với liều cao làm tăng lượng nước tiểu, dẫn đến mất nước nếu lượng chất lỏng bù vào không đủ. Tình trạng mất nước làm máu đặc hơn, tăng nồng độ chất thải mà thận phải lọc. Đồng thời, lượng đường cao trong nước tăng lực cũng làm tăng nhu cầu trao đổi chất và có thể tác động đến huyết áp, khiến thận phải làm việc nhiều hơn.

Mặc dù việc tiêu thụ cà phê ở mức vừa phải chưa được chứng minh là gây hại cho thận, nhưng nghiên cứu trên BMC Nephrology cho thấy vấn đề có thể phát sinh khi caffeine tiêu thụ quá mức hoặc kết hợp với đường và các chất kích thích tổng hợp. Trong những trường hợp này, huyết áp tăng đột biến, mất nước nghiêm trọng và thận phải làm việc nhiều hơn để ổn định chất điện giải. Tiêu thụ cà phê vừa phải, không thêm đường hay chất kích thích, có thể giúp bảo vệ thận đồng thời vẫn cung cấp năng lượng.

Các thói quen tiêu thụ caffeine quá mức, mất nước mạn tính và sử dụng đường ẩn cùng phụ gia nhân tạo lâu dài có thể ảnh hưởng đến tuần hoàn thận, khả năng lọc cầu thận và chức năng phục hồi thận. Lượng caffeine dư thừa cùng các chất kích thích và đường cao có thể phá vỡ cân bằng điện giải, làm tăng nồng độ creatinine và gây áp lực liên tục lên hệ thống lọc thận. Khi kết hợp với tình trạng mất nước kéo dài, nguy cơ tăng huyết áp, sỏi thận và suy giảm chức năng cầu thận sẽ cao hơn theo thời gian.

Lựa chọn thay thế: Tiêu thụ cà phê đảm bảo chất lượng, 2 - 3 tách/ngày, không thêm đường là hợp lý. Trà xanh hoặc vận động ngoài trời dưới ánh nắng cũng cung cấp năng lượng tự nhiên và bền vững.

3. Đồ uống thể thao

Đồ uống thể thao được thiết kế để bổ sung nước và điện giải cho những người tham gia hoạt động thể chất cường độ cao. Tuy nhiên, nhiều người lại sử dụng chúng trong sinh hoạt hàng ngày mà không nhận ra tác động lên thận. Những loại đồ uống này thường chứa lượng đường cao, chất tạo ngọt nhân tạo và phẩm màu thực phẩm, buộc thận phải lọc nhiều chất hòa tan, tạo áp lực thẩm thấu và làm tăng khối lượng công việc của thận. Khi uống trong điều kiện không đổ mồ hôi nhiều, cơ thể không cần lượng chất hòa tan dư thừa, có thể gây ảnh hưởng đến cân bằng dịch, huyết áp và chuyển hóa.

Lựa chọn thay thế: Nước lọc, nước dừa tươi hoặc nước khoáng tự nhiên là những lựa chọn bù nước an toàn, đặc biệt khi không tham gia tập luyện cường độ cao.

Nước lọc hoặc nước khoáng tự nhiên là những lựa chọn bù nước an toàn khi tham gia tập luyện.

4. Sinh tố xanh

Sinh tố thường được coi là đồ uống lành mạnh, nhưng mật độ dinh dưỡng và lượng oxalat trong chúng có thể cao hơn mức mong đợi. Các loại rau lá xanh như rau bina, cải xoăn, cùng với một số loại hạt và trái cây, chứa oxalat – hợp chất có thể tăng nguy cơ hình thành sỏi canxi oxalat khi tiêu thụ quá mức. Khi các nguyên liệu này được xay thành sinh tố cô đặc, lượng oxalat hấp thụ vào cơ thể tăng đột biến, làm tăng nguy cơ sỏi thận.

Các nghiên cứu, bao gồm công bố trên Frontiers in Bioscience, chỉ ra rằng oxalat trong chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong nồng độ oxalat nước tiểu. Khi lượng oxalat tiêu thụ cao, tình trạng quá bão hòa canxi oxalat trong nước tiểu tăng, làm tăng khả năng hình thành sỏi ở những người dễ bị tổn thương.

Lựa chọn thay thế: Uống sinh tố với lượng rau củ vừa phải, kết hợp nhiều loại thực phẩm ít oxalat và hạn chế lượng đường bổ sung giúp giảm áp lực thận.

Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất thông tin, không thay thế tư vấn y tế. Người đọc nên tham khảo chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi thay đổi chế độ ăn uống hoặc lối sống.

Minh Cường