3 chất giúp tăng cường trí nhớ cho bộ não

Để tăng cường trí nhớ và xây dựng bộ não khỏe mạnh, việc cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu như omega-3, choline và vitamin B là vô cùng quan trọng. Những dưỡng chất này không chỉ hỗ trợ sự phát triển của não bộ từ khi còn trong bụng mẹ mà còn duy trì sức khỏe tinh thần trong suốt cuộc đời.

1. Omega-3: "Kiến trúc sư" của tế bào thần kinh

Omega-3 là một nhóm acid béo không bão hòa đa. Trong đó, acid docosahexaenoic (DHA) và acid eicosapentaenoic (EPA) là hai loại quan trọng nhất đối với sức khỏe não bộ.

Bộ não người được cấu tạo khoảng 60% là chất béo. DHA là thành phần chính trong các chất béo này, chiếm tỷ lệ cao trong chất xám và là thành phần cấu trúc cơ bản của màng tế bào thần kinh. Có thể xem DHA như vật liệu xây dựng chính tạo nên sự linh hoạt và tính toàn vẹn của các tế bào não.

Màng tế bào thần kinh giàu DHA sẽ có độ lỏng và linh hoạt cao hơn. Điều này giúp các tín hiệu thần kinh truyền đi nhanh và hiệu quả hơn giữa các khớp thần kinh. DHA hỗ trợ chức năng khớp thần kinh, nơi diễn ra quá trình truyền thông tin giữa các tế bào. Việc thiếu hụt DHA có thể làm giảm hiệu quả truyền dẫn này.

Đối với phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh, DHA đóng vai trò tối quan trọng. DHA là yếu tố thiết yếu trong sự phát triển mắt và não của thai nhi trong ba tháng cuối thai kỳ và những năm đầu đời. Việc bổ sung đủ omega-3, đặc biệt là DHA là nền tảng để thiết lập cấu trúc thần kinh vững chắc.

Đối với người lớn tuổi, omega-3 giúp bảo vệ não bộ khỏi các tác động tiêu cực của quá trình lão hóa. Omega-3 có đặc tính chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm thiểu tổn thương tế bào và giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh. Nguồn cung cấp omega-3 dồi dào là các loại cá béo như cá hồi, cá thu và các loại hạt như hạt óc chó, hạt chia...

Omega-3 giúp bảo vệ não bộ khỏi các tác động tiêu cực của quá trình lão

2. Choline: Tiền chất vàng giúp tăng cường trí nhớ

Choline là một chất dinh dưỡng thiết yếu ít được biết đến, thường được nhóm vào nhóm các vitamin B nhưng có cấu trúc độc lập và đóng vai trò sinh hóa cốt lõi.

Choline là nguyên liệu chính để cơ thể tổng hợp acetylcholine - chất dẫn truyền thần kinh quan trọng, chịu trách nhiệm chính về chức năng trí nhớ, học tập và điều chỉnh tâm trạng. Mọi hoạt động ghi nhớ, lưu trữ và truy xuất thông tin đều phụ thuộc vào sự sẵn có của acetylcholine.

Nếu không có đủ choline, cơ thể sẽ không thể sản xuất đủ acetylcholine để duy trì tốc độ truyền tín hiệu thần kinh nhanh chóng. Điều này có thể dẫn đến suy giảm khả năng tập trung và khó khăn trong việc hình thành trí nhớ mới.

Giống như omega-3, choline cũng rất cần thiết trong quá trình phát triển của thai nhi, đặc biệt là đối với việc phát triển hạch hạnh nhân và vùng hải mã (trung tâm điều khiển trí nhớ và cảm xúc). Việc bổ sung choline đầy đủ giúp tạo ra một bộ não có khả năng xử lý thông tin tốt hơn sau này. Nguồn thực phẩm giàu choline bao gồm trứng, thịt bò, gia cầm và các loại đậu.

3. Vitamin B: Bảo vệ mạch máu và vỏ bọc thần kinh

Nhóm vitamin B, đặc biệt là B12 (cobalamin), B6 (pyridoxine) và B9 (folate) hoạt động như một đội ngũ bảo vệ não bộ khỏi những tổn thương tiềm ẩn.

Vai trò chính của vitamin nhóm B là trong quá trình chuyển hóa homocysteine. Homocysteine là một acid amin có mặt trong máu. Khi nồng độ homocysteine tăng cao do thiếu vitamin B (đặc biệt B12 và B9) sẽ gây tổn thương đến thành mạch máu, bao gồm cả các mạch máu nuôi dưỡng não bộ. Sự tổn thương này có thể dẫn đến tăng nguy cơ đột quỵ, bệnh tim mạch và suy giảm nhận thức. Vitamin B6, vitamin B9, và vitamin B12 giúp chuyển đổi homocysteine thành các chất vô hại khác, giữ cho hệ thống mạch máu não khỏe mạnh.

Bổ sung thực phẩm giàu choline giúp tạo ra một bộ não có khả năng xử lý thông tin tốt hơn sau này.

Đặc biệt, vitamin B12 đóng vai trò then chốt trong việc duy trì lớp myelin hay còn gọi là vỏ bọc thần kinh. Myelin là lớp vỏ béo bao quanh các sợi trục thần kinh. Myelin hoạt động như một lớp cách điện, đảm bảo các tín hiệu điện truyền đi dọc theo các dây thần kinh với tốc độ cao. Thiếu vitamin B12 nghiêm trọng có thể dẫn đến tổn thương myelin, làm chậm quá trình truyền tín hiệu, gây ra các vấn đề thần kinh và nhận thức nghiêm trọng.

Sự thiếu hụt vitamin B12 là một vấn đề phổ biến, đặc biệt ở người lớn tuổi do khả năng hấp thu giảm dần. Những người theo chế độ ăn thuần chay hoặc ăn chay nghiêm ngặt cũng cần bổ sung vitamin B12, vì nó chủ yếu có trong các sản phẩm từ động vật.

Omega-3, choline và vitamin B12 không phải là những chất "tăng cường" não bộ xa xỉ, mà là những chất dinh dưỡng cơ bản và không thể thiếu. Chúng là những "viên gạch" mà cơ thể sử dụng để xây dựng cấu trúc, duy trì chức năng thần kinh, và bảo vệ chống lại sự thoái hóa.

BS. Nguyễn Minh Hiền