2026 đã là năm robot dạng người chưa?

Cuộc đua chế tạo robot dạng người sẽ nóng hẳn lên trong năm 2026. Ảnh: TL

Theo tờ Economist, một số công ty hiện đang nổi lên như những nhà tiên phong trong chế tạo robot dạng người. Như hãng 1x đang kỳ vọng cuối năm 2026 sẽ sản xuất chừng 10.000 con robot tên Neo để phục vụ trong nhà như một hầu cận tin cậy.

Tuy nhiên, hiện nay Neo vẫn còn vất vả để thực hiện một lệnh đơn giản như qua phòng bên cạnh đem về một lon Coca-Cola. Hãng xe điện Tesla có tham vọng bán được một triệu con robot Optimus mỗi năm từ năm 2030, nhưng cho đến nay chỉ mới sản xuất vài con. Hãng Boston Dynamics trình diễn nhiều con robot rất linh hoạt, nhưng kể từ ngày về tay Hyundai hãng này chuyển sang nghiên cứu là chính.

Dẫn đầu trong lĩnh vực này là các công ty Trung Quốc như hãng Unitree năm 2024 đã bàn giao được 1.500 con robot cho người mua. Giá con robot tinh vi nhất của họ là H1 lên đến 90.000 đô la Mỹ, chủ yếu bán cho các công ty nghiên cứu. Trong khi đó con Neo của 1x có giá thấp hơn, chừng 20.000 đô la, cũng đã là mức giá khó tiếp cận trong thị trường tiêu dùng như 1x muốn hướng đến.

Dĩ nhiên mục tiêu các hãng muốn hướng đến khi chế tạo robot hình người không phải là làm ra người máy phục vụ như hầu cận. Họ muốn các robot làm được việc nặng không mệt mỏi thay con người; do đó mức giá vài chục ngàn đô la để thay một công nhân là có thể chấp nhận được. Ông chủ của Tesla, tỉ phú Elon Musk cho rằng những con robot như thế sẽ đông hơn con người vào năm 2040.

Interact Analysis, một hãng phân tích thị trường, cho rằng thị trường các con robot hình người có thể đạt mốc 2.000 tỉ đô la, nhưng trong ngắn hạn nỗi lo về an toàn cũng như các quy định về mức độ ứng dụng sẽ gây khó cho công nghệ này. Một robot phạm sai sót, thậm chí té ngã có thể gây hại cho con người. Chế tạo các con robot nhẹ hơn, sức nâng thấp hơn thì an toàn nhưng hiệu quả lại không bao nhiêu. Đại diện của Interact Analysis, Rueben Scriven cho rằng công nghệ robot vẫn chưa đạt mức hoàn thiện.

Nhiều video cho thấy các con robot dạng người thực hiện các cú nhào lộn, biểu diễn các động tác khó hay dễ dàng vượt qua chướng ngại vật. Thế nhưng trong thực tế, yêu cầu các con robot này thực hiện một động tác không nằm trong kịch bản như bước vào phòng ăn, rót một ly cà phê, chúng sẽ lúng túng, làm không xong. Đó là vấn đề mà giám đốc bộ phận robot của hãng Nvidia, Jim Fan đặt tên là “vận động viên thể dục dụng cụ bị mù”. Huấn luyện robot theo một kịch bản có sẵn trong nhiều giờ sẽ giúp chúng khéo léo như vận động viên thể dục dụng cụ. Nhưng kinh nghiệm này không giúp chúng hiểu được cách vận động trong thế giới thật.

Con người học cách vận động bằng cả cơ thể chứ không chỉ dùng bộ não. Như vậy, để robot hoạt động giống con người, cần có bộ não với trí tuệ nhân tạo nhưng đồng thời cần có cơ thể kết nối thường trực với bộ não này. Chính vì vậy 1x rất hăm hở đưa robot Neo vào nhà của người dùng trong năm tới - họ hy vọng làm vậy sẽ giúp Neo được huấn luyện trực tiếp trong thế giới thật và cải tiến nhanh.

Theo một nghiên cứu của hãng McKinsey, để robot dạng người thực hiện cú nhảy vọt từ thí điểm mang tính biểu diễn sang ứng dụng đại trà, cần vượt qua bốn chướng ngại: an toàn trong mọi môi trường; hoạt động liên tục; linh hoạt hơn; giá giảm mạnh. Các chướng ngại này phải được vượt qua cùng lúc; hãng nào chỉ tập trung vào một hay hai sẽ luôn mắc kẹt ở mức biểu diễn.

Chỉ riêng yếu tố đòi hỏi robot phải hiểu ý định của con người để ứng xử linh hoạt đã rất khó vượt qua; nếu robot khiêng vật nặng cứ lừng lững bước tới dù trước mặt là đám đông, tai nạn dễ dàng xảy ra.

Hiện nay các con robot dạng người chỉ hoạt động chừng 1 hay 2 tiếng là hết pin, còn lâu mới đạt mốc 8 tiếng như một ca làm việc của con người. Nếu đa phần thời gian của robot dùng để sạc pin, hiệu quả của chúng sẽ giảm sút mạnh.

Chi phí chế tạo một robot dạng người loại tinh vi hiện ở mức 150.000-500.000 đô la, quá cao để thương mại hóa. Theo McKinsey, giá thành robot phải giảm còn 20.000-50.000 đô la mỗi đơn vị khi đó mới có thể nghĩ đến khả năng bán vào thị trường tiêu dùng. Riêng ở khía cạnh này, kinh nghiệm cho thấy mỗi khi công nghệ đạt mức chín muồi, giá thành sản xuất quy mô lớn sẽ giảm nhanh.

Sẽ có lúc robot dạng người làm việc bên cạnh công nhân trên dây chuyền sản xuất, khuân vác vật nặng trong nhà kho, giúp y tá trong bệnh viện, đưa hàng lên kệ trong siêu thị hay thậm chí hỗ trợ người già trong viện dưỡng lão. Nhưng 2026 chưa phải là năm chứng kiến cảnh tượng đó.

Nguyễn Vũ