138 triệu trẻ em trên thế giới vẫn đang lao động thay vì đến trường

Trong đó có tới 54 triệu em làm các công việc nguy hiểm có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe, an toàn và sự phát triển của các em.

Ảnh minh họa.

Báo cáo mang tên “Lao động trẻ em: Ước tính toàn cầu năm 2024, xu hướng và con đường phía trước” cho thấy tổng số trẻ em tham gia lao động đã giảm hơn 22 triệu so với năm 2020, đánh dấu một bước tiến tích cực sau giai đoạn gia tăng đáng lo ngại từ năm 2016 đến 2020. Tuy nhiên, thế giới vẫn chưa đạt được mục tiêu chấm dứt hoàn toàn lao động trẻ em vào năm 2025 như đã đặt ra trong các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).

Tổng Giám đốc ILO, ông Gilbert F. Houngbo nhận định, những phát hiện trong báo cáo cho thấy tiến bộ là có thể đạt được, nhưng chúng ta không thể tự mãn.

Trẻ em cần được đến trường thay vì đi làm, và người lớn cần có công việc ổn định để không phải đưa con em mình vào lực lượng lao động. Chúng ta còn một chặng đường dài phía trước nếu muốn thực sự xóa bỏ lao động trẻ em.

Theo báo cáo, nông nghiệp tiếp tục là lĩnh vực sử dụng lao động trẻ em nhiều nhất, chiếm 61% tổng số, tiếp theo là dịch vụ (27%) như bán hàng ngoài chợ hoặc giúp việc gia đình, và công nghiệp (13%) bao gồm sản xuất và khai thác mỏ.

Khu vực châu Á - Thái Bình Dương ghi nhận mức giảm đáng kể nhất về tỷ lệ lao động trẻ em kể từ năm 2020, từ 5,6% xuống còn 3,1%, tương đương mức giảm từ 49 triệu xuống còn 28 triệu trẻ em.

Tại châu Mỹ Latinh và Caribe, tỷ lệ lao động trẻ em giảm 8% và tổng số trẻ em lao động giảm 11%. Ngược lại, châu Phi Hạ Sahara vẫn là khu vực có số lượng trẻ em lao động cao nhất, chiếm gần hai phần ba tổng số toàn cầu, tương đương khoảng 87 triệu em. Dù tỷ lệ tại đây đã giảm từ 23,9% xuống còn 21,5%, nhưng dân số tăng nhanh khiến con số tuyệt đối vẫn rất cao.

Báo cáo cũng lưu ý rằng, trẻ em trai có khả năng tham gia lao động cao hơn trẻ em gái ở mọi nhóm tuổi. Tuy nhiên, nếu tính cả công việc nhà không được trả công từ 21 giờ trở lên mỗi tuần, thì khoảng cách giới lại có xu hướng đảo ngược, cho thấy trẻ em gái đang phải gánh thêm khối lượng công việc vô hình trong gia đình.

Giám đốc điều hành UNICEF, bà Catherine Russell, cho rằng, thế giới đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc giảm số lượng trẻ em bị buộc phải lao động. Tuy nhiên, vẫn còn quá nhiều em đang làm việc trong hầm mỏ, nhà máy hoặc đồng ruộng, thậm chí trong điều kiện nguy hiểm chỉ để góp phần nuôi sống gia đình.

"Chúng ta biết rõ rằng có thể chấm dứt lao động trẻ em thông qua các giải pháp đã được chứng minh hiệu quả: mở rộng an sinh xã hội, đầu tư vào giáo dục miễn phí, tăng cường pháp luật bảo vệ trẻ em và đảm bảo người lớn có việc làm tử tế. Nhưng nếu thiếu đầu tư và cam kết chính trị, những thành quả đạt được có thể bị xóa sổ”, bà Catherine Russell cho hay.

ILO và UNICEF cảnh báo, việc cắt giảm ngân sách hỗ trợ giáo dục, an sinh xã hội và sinh kế, đặc biệt tại các quốc gia nghèo có thể đẩy hàng triệu gia đình vào tình thế buộc phải cho con em mình đi làm. Đồng thời, việc hạn chế đầu tư vào thu thập dữ liệu sẽ khiến công tác giám sát và can thiệp trở nên khó khăn hơn.

Lao động trẻ em không chỉ cản trở việc học tập mà còn làm suy giảm cơ hội trong tương lai của trẻ, khiến các em dễ bị tổn thương cả về thể chất lẫn tinh thần. Đây vừa là nguyên nhân, vừa là hệ quả của vòng luẩn quẩn nghèo đói, thiệt thòi trong tiếp cận giáo dục và thiếu việc làm phù hợp cho người lớn trong gia đình.

Báo cáo nhấn mạnh, kể từ năm 2000, số lượng lao động trẻ em toàn cầu đã giảm gần một nửa, từ 246 triệu xuống còn 138 triệu nhưng tốc độ hiện nay là quá chậm để có thể đạt mục tiêu chấm dứt hoàn toàn lao động trẻ em vào năm 2025. Muốn làm được điều đó, tiến độ toàn cầu cần nhanh hơn gấp 11 lần so với hiện tại.

Để đẩy nhanh nỗ lực này, ILO và UNICEF kêu gọi các chính phủ tăng cường đầu tư vào hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt cho các hộ gia đình dễ bị tổn thương; mở rộng quyền tiếp cận với giáo dục chất lượng, nhất là tại vùng nông thôn và khu vực chịu khủng hoảng; đảm bảo người lớn có việc làm thỏa đáng và có quyền được tổ chức lao động; đồng thời thực thi các quy định pháp luật để buộc doanh nghiệp có trách nhiệm trong chuỗi cung ứng, ngăn chặn mọi hình thức bóc lột sức lao động của trẻ em.

D.Ngân